Năm 2012, xã đẩy mạnh nhân rộng diện tích trồng khoai lang. Đến nay, toàn xã có gần 100 ha khoai lang ở cả 3 xóm, là cây trồng có diện tích lớn thứ 2 chỉ sau cây ngô.
Khoai vụ trước, giống vụ sau
Anh Đinh Văn Phước, xóm Khan Hạ, cho biết so với cây ngô, cây khoai lang dễ chăm sóc, ít bị sâu bệnh và hiệu quả kinh tế cao gấp 3 - 4 lần. Năng suất bình quân của khoai lang trên địa bàn xã hiện đạt 1,5 – 2 tấn/1.000 m2.
![]() |
Mô hình trồng khoai lang đang cho thấy triển vọng tại Ba Khan (Ảnh TL). |
Giống khoai lang được sử dụng từ chính dây khoai lang của vụ trước, nên người dân gần như không tốn chi phí cho việc mua giống. Các hộ sản xuất chỉ cần lựa chọn những đoạn thân dây lang già nhưng chưa ra rễ và hoa, thẳng, khỏe mạnh, có từ 5 - 6 mắt thân, 3 - 4 ngọn, độ dài khoảng 30 - 35 cm là có thể sử dụng làm giống.
“Niên vụ 2020 - 2021, gia đình tôi trồng hơn 3.000 m2 khoai lang, thu được hơn 5 tấn củ. Tư thương đến tận ruộng thu mua với giá bình quân 9.000 đồng kg (khoai loại 1), 5.000 đồng/kg (khoai loại 2) và 3.000 đồng/kg (khoai loại 3)”, anh Phước phấn khởi nói.
Với những thành công đang có, trong thời gian tới, gia đình anh Phước dự kiến tiếp tục nhân rộng diện tích trồng khoai lang lên 6.000 m2. Đảm bảo mức thu nhập trên 50 triệu đồng/năm.
Đặc biệt, để phát triển bền vững, nhiều hộ trồng khoai lang trên địa bàn xã Ba Khan đã chủ động liên kết thành lập Tổ hợp tác nông nghiệp Ba Khan, hướng tới sản xuất tập trung, quy mô lớn, thân thiện môi trường.
Sở hữu vườn khoai lang hơn 5.000 m2, anh Lương Đức Tấn, thành viên Tổ hợp tác Ba Khan, cho biết tham gia mô hình liên kết, các hộ thống nhất phát triển sản xuất theo chuẩn VietGAP, loại bỏ hoàn toàn hóa chất độc hại, chỉ sử dụng phân chuồng hoai mục, thân thiện môi trường.
“Bản thân khoai lang là cây không đòi hỏi quá nhiều phân bón, ít sâu bọ, bệnh hại, chỉ cần đảm bảo nước tưới sạch, đầy đủ, nên chi phí đầu tư ban đầu thấp. Những năm qua, nhờ sản xuất sạch, năng suất, chất lượng cao, nên hiệu quả kinh tế cây khoai lang được đảm bảo”, anh Tấn phân tích.
Xây dựng thương hiệu
Theo UBND xã Ba Khan, trong nhiều năm qua, cây ngô và khoai lang là hai cây trồng chủ đạo của xã với tổng diện tích ngô 210 ha, riêng khoai lang đạt xấp xỉ 100 ha.
![]() |
Xã sẽ kết nối HTX, doanh nghiệp để đảm bảo thị trường tiêu thụ cho người dân (Ảnh TL). |
Để nâng cao năng suất các loại cây trồng, xã phối hợp với Trạm khuyến nông, khuyến lâm huyện Mai Châu, tìm các loại giống phù hợp với điều kiện tự nhiên của địa phương, đồng thời cử cán bộ hướng dẫn bà con trồng, chăm sóc cây theo tiêu chuẩn VietGAP, thân thiện môi trường.
Đơn cử, trong sử dụng phân bón, thuốc trừ sâu, các hộ phải tuân thủ nguyên tắc “bốn đúng” gồm đúng loại, đúng liều, đúng cách và đúng thời gian. Các loại rác thải phát sinh trong quá trình sản xuất được thu gom, xử lý đúng quy định. Tại nhiều cánh đồng trong xã đã xây dựng khu tập trung rác thải, đặc biệt là vỏ chai, lọ nhựa, bao bì ni lông… tránh gây hại tới môi trường sinh thái.
Đại diện UBND xã cho biết trong những năm qua, cây khoai lang đã đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Nhờ trồng khoai lang nên tỷ lệ hộ có thu nhập khá và trung bình ở Ba Khan đạt trên 30%. Cây khoai lang trở thành cây xóa đói giảm nghèo ở địa phương.
Theo đó, xã đang tích cực mở các lớp tập huấn, hướng dẫn người dân nắm được kỹ thuật trồng và chăm sóc khoai lang theo tiêu chuẩn VietGAP. Đồng thời, vận động người dân đẩy mạnh chuyển đổi diện tích cây trồng kém hiệu quả sang trồng khoai lang.
Việc định hướng sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, thân thiện môi trường, cũng nằm trong kế hoạch xây dựng thương hiệu đặc sản khoai lang Ba Khan của địa phương.
Thực tế cho thấy, dù đang có thị trường tiêu thụ khá ổn định, song đến nay chưa có HTX, công ty nào đứng ra ký hợp đồng thu mua chính thức sản phẩm khoai lang. Trong thời gian tới, khi diện tích được mở rộng, việc phụ thuộc thương lái rất rủi ro.
Vì vậy, xã sẽ tích cực phát huy vai trò kết nối sản xuất, tiêu thụ của các HTX, tổ hợp tác, đồng thời khuyến khích sự tham gia của doanh nghiệp để hình thành chuỗi giá trị, khơi thông thị trường, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm khoai lang Ba Khan, đảm bảo giá trị bền vững cho người dân.
Nhật Minh