Xã Phù Lưu được xem là vùng đất “vàng” để trồng cam sành vì thổ nhưỡng rất phù hợp. Cây phát triển tốt, năng suất cao, mẫu mã đẹp giúp đời sống người trồng cam ngày càng ổn định.
Cam không hóa chất
Theo Ban giám đốc HTX Phong Lưu, trước đây, chỉ riêng việc dùng thuốc diệt cỏ cũng đã làm mất đi không khí trong lành vốn có của vùng sơn cước này. Chuyện vứt vỏ thuốc bảo vệ thực vật, thuốc diệt cỏ ngay tại các gốc cam, ở các sườn đồi là chuyện không hiếm...
Tuy nhiên, trước chủ trương phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ nhằm phát triển những sản phẩm nông sản chủ lực của địa phương, các thành viên HTX đã dần chuyển đổi sang trồng cam an toàn tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt (VietGAP), trong đó chú trọng các tiêu chí môi trường để nâng cao chất lượng, đáp ứng các tiêu chí khi ký kết hợp đồng với doanh nghiệp.
Chính vì vậy, khi đến thăm vườn cam của HTX, điều ấn tượng không chỉ ở những cây cam cho quả to đều, mà ở những thùng phân bón vi sinh từ ngô, đậu tương trộn với men vi sinh đặt quanh vườn. Ngoài ra, HTX còn có khu vực ủ phân hữu cơ hoai mục từ phân gia súc, gia cầm.
Đây được coi là nguồn dinh dưỡng chính cho cam, giúp hạn chế tối đa việc sử dụng các loại phân bón hóa học như urê, lân, kali và các loại thuốc bảo vệ thực vật hóa học độc hại.
 |
|
Để đạt tiêu chuẩn VietGAP, người trồng cam phải tuân thủ quy tắc về bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất |
Đặc biệt, nội quy của HTX là tuyệt đối không được sử dụng thuốc diệt cỏ nhằm bảo vệ chất lượng đất và chống ô nhiễm nguồn nước. Thay vào đó, thành viên để cỏ mọc tự nhiên giữ ẩm cho cam, thực hiện cắt cỏ theo định kỳ và được giữ lại tại vườn để làm phân hữu cơ.
Các thùng đựng rác cũng được trang bị nhằm thu gom phế thải, chất thải theo đúng quy định về bảo vệ môi trường trong quá trình thực hiện sản xuất VietGAP.
Nhờ đó, những trái cam an toàn được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP của HTX đã nhanh chóng được người tiêu dùng đón nhận, đặc biệt là các siêu thị lớn ở Hà Nội như BigC, Fivimart, Co.op Mart... Sản lượng cam HTX cung cấp cho các siêu thị đạt khoảng trên 50 tấn mỗi năm.
Ông Hà Nguyên, Giám đốc HTX, cho biết cam trồng theo chuẩn VietGAP giúp môi trường không khí trong lành, mang lại sức khỏe cho mọi người và nâng cao chất lượng, giá trị của sản phẩm. Đặc biệt, việc dùng các loại phân, vật tư hữu cơ vừa an toàn, bảo vệ môi trường lại tạo ra sản phẩm chất lượng cho người tiêu dùng.
Tận dụng “cam bỏ đi”
Khi chưa vào HTX, người dân trồng cam theo kinh nghiệm truyền thống thường giữ lại toàn bộ quả trên cây với suy nghĩ “càng nhiều quả thì càng tốt”. Tuy nhiên, khi áp dụng theo quy trình VietGAP, các thành viên HTX đã tuân thủ việc tỉa cành, tạo tán và chỉ giữ lại những quả to, đẹp về mẫu mã, còn lại những quả không đạt tiêu chuẩn như bị sẹo, nhỏ sẽ được cắt bỏ. Việc này giúp cây tập trung dinh dưỡng vào những quả cần thiết, hạn chế quả rụng quả hay gãy cành do mưa bão.
Nếu như trước đây, những quả cam non sau khi cắt và ngay cả cam rụng sẽ được bỏ đi hoặc vứt lung tung ngoài vườn để tự phân hủy làm giảm độ pH, ảnh hưởng đến quy trình sản xuất an toàn thì nay đều được HTX thu gom để làm tinh dầu giúp gia tăng giá trị kinh tế.
Trung bình mỗi vụ, số lượng quả non được loại bỏ chiếm khoảng 30-40%. Tất cả số quả này được tận dụng làm tinh dầu hoặc xịt lên cây để phòng trừ sâu bệnh. Ngoài ra, HTX còn tận dụng phần bã, lõi của cam non ủ phân hữu cơ bón cho vườn cây.
 |
|
HTX Phong Lưu thu mua cam cho thành viên |
Cách làm này không chỉ giúp gia tăng giá trị kinh tế, giảm chi phí đầu tư mà còn góp phần bảo vệ môi trường. “Nếu cam không được thu gom mà tự phân hủy sẽ tạo ra mùi hôi khó chịu và là nơi thu hút ruồi muỗi nên ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, việc này đến nay đã được chấm dứt”, ông Nguyên cho biết.
Với yêu cầu ngày càng cao về chất lượng sản phẩm, việc HTX Phong Lưu tập trung sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP đã góp phần nâng cao giá trị cam sành Hàm Yên, đồng thời góp phần giải quyết những khó khăn về môi trường trong sản xuất nông nghiệp.
Để nâng cao ý thức sản xuất, HTX tích cực tổ chức các buổi họp trao đổi kinh nghiệm sản xuất giữa các hộ thành viên để có biện pháp phòng trừ sâu bệnh, dịch hại kịp thời, hạn chế tối đa việc sử dụng hóa chất độc hại, đặc biệt là thuốc diệt cỏ nhằm xây dựng HTX phát triển bền vững.
Huyền Trang