Tại hội nghị đối thoại về chính sách và thủ tục hành chính thuế, hải quan năm 2018 ngày 27/11, nhiều doanh nghiệp (DN) đã "kêu cứu" lên ngành thuế và cho rằng những quy định chưa phù hợp với DN Việt sẽ hạn chế hoạt động của DN, tạo ra sự bất bình đẳng giữa giao dịch liên kết và không liên kết.
"Đánh" nhầm đối tượng?
Nghị định 20/2017/ NĐ-CP (NĐ 20) của Chính phủ quy định về quản lý thuế đối với các công ty có giao dịch liên kết, có hiệu lực từ tháng 5/2017 nhằm mục tiêu chống chuyển giá từ các tập đoàn đa quốc gia, DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI).
Tuy nhiên, hầu hết các DN đều khẳng định, Nghị định 20 đang "đánh" nhầm đối tượng, ảnh hưởng đến nhiều DN trong nước.
Đại diện Vingroup cho biết hiện nay, tập đoàn này đầu tư vào những lĩnh vực cần nhiều vốn như nông nghiệp công nghệ cao, giáo dục, y tế, sản xuất công nghiệp nặng… trong giai đoạn đầu không thể phát sinh được lợi nhuận.
Tuy nhiên, quy định khống chế lãi vay vô tình khiến toàn bộ chi phí lãi vay sẽ không được trừ trong cách tính thuế thu nhập DN (TNDN). Đồng thời, thời gian đầu, các dự án khó trực tiếp vay vốn ngân hàng mà sẽ thông qua các công ty mẹ tập đoàn, nên chi phí lãi vay của công ty mẹ sẽ rất lớn.
"Việc khống chế chi phí lãi vay ở mức 20% sẽ gây ảnh hưởng do rất nhiều chi phí lãi vay sẽ không được trừ trong tính thuế", đại diện Vingroup cho hay.
Ngoài ra, đại diện Vingroup cho biết theo thông lệ quốc tế, chương trình hành động chống xói mòn cơ sở thuế và chuyển lợi nhuận ra nước ngoài (BEPS) của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) khuyến nghị việc khống chế lãi vay cũng phải cân nhắc đến các yếu tố như DN cần thời gian tái cơ cấu vốn, không đánh vào các khoản vay nợ của bên thứ ba, hay chỉ hạn chế khấu trừ lãi vay thuần của công ty.
Trong khi đó, hiện nay, quy định tại Khoản 3, Điều 8 của Nghị định 20 có điều chỉnh cả chi phí lãi vay từ bên độc lập và không tính đến yếu tố ảnh hưởng như hoạt động của công ty mẹ thường sẽ có đi vay và cho vay.
Đồng quan điểm, đại diện công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng Nghị định 20 có những quy định chưa phù hợp với DN Việt, hạn chế hoạt động của DN, tạo ra sự bất bình đẳng giữa giao dịch liên kết và không liên kết.
Hiện nay, VCBS đang sở hữu 100% vốn, công ty chỉ phát sinh giao dịch liên kết là hoạt động thuê văn phòng với công ty mẹ là Vietcombank, còn lại tất cả các chi phí lãi không có phát sinh với bên liên kết.
Ngoài ra, thuế suất thuế TNDN giữa công ty mẹ, công ty liên kết đều bằng nhau là 20%. "Các đơn vị có quan hệ liên kết đều hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam, cùng chịu một mức thuế suất thuế TNDN, nên không có động cơ chuyển giá nhằm mục đích hưởng lợi về thuế TNDN", đại diện VCBS đánh giá.
Tuy nhiên, VCBS đang phải chịu giới hạn chi phí lãi vay theo Nghị định 20, như vậy phải kê khai nộp thuế bổ sung sau khi loại phần chi phí vượt quá giới hạn này.
 |
|
Việc khống chế chi phí lãi vay ở mức 20% sẽ gây ảnh hưởng lớn đến nhiều DN |
Cần sửa đổi phù hợp
Hầu hết các DN kiến nghị cơ quan quản lý sớm sửa đổi quy định của Nghị định 20. Ngoài ra, nên áp dụng hồi tố cho giai đoạn hiệu lực từ khi ban hành đến khi sửa đổi Nghị định 20.
Đại diện Tập đoàn Vingroup đưa ra đề xuất tiếp tục thực hiện tính toàn chi phí lãi vay không được trừ theo quy định của Luật thuế TNDN hiện hành, tạm thời chưa áp dụng quy định của Nghị định 20 và sửa đổi quy định của Nghị định 20 phù hợp với hoạt động của DN Việt Nam. Ngoài ra, trong giai đoạn chưa sửa được Nghị định 20 thì tạm thời chưa áp dụng Khoản 3, Điều 8 (khống chế chi phí lãi vay ở mức 20%).
Trả lời những kiến nghị của DN, ông Cao Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, cho biết đến thời điểm này, nền kinh tế Việt Nam đã hội nhập rất sâu. Để gia nhập Diễn đàn BEPS, từ nay đến năm 2020, Việt Nam thực hiện kiến nghị của các nước thuộc OECD và các nước G20, tập trung chống chuyển giá và chống xói mòn nguồn thu thuế.
"BEPS đưa ra khuyến nghị khống chế lãi vay 10 đến 30%, nhưng trên cơ sở khảo sát 12.000 tập đoàn trên toàn cầu, Chính phủ đã chọn ra mức trung bình là 20%. Như vậy là đã tính tới thực tế của Việt Nam", ông Tuấn Anh nói.
Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, cơ quan này đã thanh tra một DN FDI có chuỗi siêu thị lớn ở Việt Nam và phát hiện ra các công ty liên kết dồn nợ về công ty tập đoàn, với tỷ lệ lãi vay trên 40-50% tổng chi phí, nhưng sau khi trả lãi vay cho công ty mẹ đóng tại nước khác – nơi có thuế suất thuế TNDN thấp thì hạch toán lỗ từ khi thành lập đến khi thanh tra.
Hay có tình trạng một số công ty đã thực hiện dồn các khoản vay giáp lưng về hạch toán khấu trừ chi phí lãi vay.
"Đó là lý do chúng ta không thể khống chế đối với các khoản vay giao dịch liên kết mà kể cả các khoản vay độc lập nhưng biến tướng dưới các khoản vay giáp lưng", ông Tuấn Anh nói.
Tuy nhiên, đại diện Tổng cục Thuế cho biết sẽ tiếp thu các kiến nghị của DN để xem xét, sửa đổi cho phù hợp trong thời gian tới.
Thanh Hoa