Dưới sự hỗ trợ tích cực của Đảng, Nhà nước và đặc biệt là sự quan tâm sâu sát của Liên minh HTX Việt Nam, chỉ tính trong 6 tháng đầu năm 2019, cả nước đã thành lập mới 1.024 HTX, 1 Liên hiệp HTX và 2.689 tổ hợp tác (THT), nâng tổng số trong cả nước lên 23.280 HTX; 75 Liên hiệp HTX và 104.861 THT.
Tuy nhiên, qua đánh giá tình hình thực tế hoạt động sản xuất, kinh doanh của một số HTX trong cả nước, có đến hơn 40% hoạt động chưa đạt hiệu quả như mong muốn.
Khắc phục nguyên nhân khách quan
Theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, nguyên nhân của những yếu kém là do hầu hết các HTX, THT có quy mô nhỏ, hoạt động sản xuất kinh doanh còn đơn điệu, chậm khắc phục tình trạng khó khăn, yếu kém.
Nhiều HTX, THT chưa chủ động xây dựng kế hoạch, phương hướng hoạt động sản xuất kinh doanh, chưa chủ động mở rộng sản xuất kinh doanh theo hướng đa dịch vụ, đa ngành nghề và phù hợp với cơ chế thị trường.
Người nông dân khi tham gia HTX, không ai mong muốn hoạt động cầm chừng, hay thấp thỏm với sản phẩm mình làm ra. Khi HTX chưa bảo đảm được đầu ra ổn định thì người dân sẽ không mặn mà với mô hình này, dù mô hình này có rất nhiều tiềm năng phát triển.
Ông Nguyễn Hữu Nga - Phó Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế hợp tác (KTHT), cho rằng bên cạnh kết quả đạt được, khu vực KTHT, HTX vẫn còn khó khăn, hạn chế, như: Tốc độ tăng trưởng còn chậm, quy mô nhỏ bé, năng lực nội tại còn nhiều hạn chế, nhất là năng lực quản trị, chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh và đòi hỏi của thực tiễn. Do vậy, sự hỗ trợ của chính quyền, các cơ quan, tổ chức trong và ngoài nước là hết sức cần thiết.
Bà Trần Thu Hằng - Phó Trưởng ban Hợp tác quốc tế, cho rằng trong bối cảnh Việt Nam đang tham gia ngày càng sâu rộng vào tiến trình toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, nhiều cơ hội lớn mở ra nhưng đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức về sự cạnh tranh gay gắt về sản phẩm, chất lượng nguồn nhân lực...
Vấn đề đặt ra là cần tập trung tìm giải pháp nâng cao năng lực quản trị, năng lực cạnh tranh để thúc đẩy phát triển HTX. Giải quyết có hiệu quả bài toán nông nghiệp, nông dân và nông thôn là hết sức cần thiết.
![]() |
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo (ngoài cùng bên phải) khảo sát một HTX trên địa bàn tỉnh Nghệ An |
Tích cực hỗ trợ để HTX phát triển
Theo Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo, để các HTX thực sự phát triển, trước hết mỗi người dân, cán bộ và chính quyền từ địa phương đến Trung ương phải nhận thức đúng đắn về vị trí và vai trò của KTHT, HTX, nhất là trong nông nghiệp, để từ đó có chính sách hỗ trợ tích cực nhằm tháo gỡ những khó khăn mà các HTX đã và đang gặp phải.
Bên cạnh đó phải có cơ chế đặc thù để hỗ trợ, tháo gỡ những khó khăn của các HTX điểm, các mô hình HTX tiêu biểu. Phải tiến hành tái cơ cấu ngành nông nghiệp, giải pháp cho tái cơ cấu, không có HTX nông nghiệp thì không thể tái cơ cấu ngành nông nghiệp; đồng thời phải gắn với xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, thực chất là tổ chức lại sản xuất để gắn với ứng dụng khoa học công nghệ; làm cho nông dân liên kết với nhau, nông dân liên kết với các nhà khoa học để sản xuất sản phẩm sạch, an toàn, bền vững, nông dân liên kết với doanh nghiệp trong chế biến, bao tiêu sản phẩm trong điều kiện của kinh tế thị trường.
Từ những nhận định đó, Liên minh HTX Việt Nam đã tích cực phối hợp với các bộ, ngành Trung ương liên quan thường xuyên tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ lãnh đạo HTX đủ năng lực đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.
Đặc biệt, với chức năng đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp và hỗ trợ, cung cấp các dịch vụ cần thiết cho sự phát triển của HTX, Liên minh HTX Việt Nam đã nỗ lực phối hợp với các bộ, ban ngành làm tốt công tác tham mưu, đề xuất Chính phủ ban hành những chính sách hỗ trợ HTX.
Cụ thể Quyết định số 2261/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015 - 2020; Quyết định số 414/QĐ-TTg ngày 4/4/2017 về việc tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu nông nghiệp. Quyết định giao Liên minh HTX Việt Nam xây dựng “Chiến lược đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho khu vực KTHT, HTX đến năm 2015, tầm nhìn 2030”. Đây là những quyết định có ý nghĩa to lớn trong việc thúc đẩy sự phát triển bền vững của các HTX trên cả nước.
Cụ thể, trước mắt trong giai đoạn 2018 - 2020, Liên minh HTX Việt Nam tập trung vào một số hoạt động trọng điểm, như: Xây dựng và triển khai “Chiến lược đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho khu vực KTHT, HTX đến năm 2015, tầm nhìn 2030”; thành lập Ban Xây dựng và triển khai đề án “Đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường thuộc hệ thống Liên minh HTX Việt Nam”; xây dựng 250 mô hình HTX phát triển sản xuất gắn với chuỗi giá trị; giao cho các trường, đơn vị liên quan tổ chức thực hiện hoạt động đào tạo, bồi dưỡng (theo Chương trình khung đã được Thường trực Liên minh HTX Việt Nam phê duyệt) và các công tác hỗ trợ phát triển HTX trong cả nước.
Phạm Duy