Ngày 13/5, tại Hội nghị trực tuyến về phòng chống dịch tả lợn châu Phi, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đã bày tỏ lo ngại trước vấn nạn dịch đang ngày càng lan rộng và gây thiệt hại nghiêm trọng.
Theo báo cáo của Cục Thú y, tính đến ngày 12/5, dịch tả lợn châu Phi đã xảy ra tại 2.296 xã, 204 huyện của 29 tỉnh, thành phố với tổng số lợn bệnh và tiêu hủy là 1.220.488 con (chiếm khoảng trên 4% tổng đàn lợn của cả nước). Thời gian qua, đã có 29 xã thuộc 12 tỉnh, thành phố có dịch bệnh đã qua 30 ngày, sau đó lại phát sinh lợn bệnh ở các hộ chăn nuôi khác trong cùng xã.
Đe dọa chăn nuôi lớn
Ông Nguyễn Văn Sửu, Phó Chủ tịch UBND Tp.Hà Nội, cho biết Hà Nội đứng thứ hai cả nước về số đàn lợn với hơn 1,9 triệu con. Tuy nhiên, hiện đã phải tiêu hủy 10 vạn con, giá 38.000 đồng/kg, tiêu tốn hơn 200 tỷ đồng.
Theo ông Phạm Văn Xuyên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Bình, tỉnh này là một trong những địa phương xuất hiện sớm dịch tả lợn châu Phi, đến nay tròn 3 tháng. Số liệu về bệnh dịch được báo cáo từng ngày, với quy mô tổng đàn khoảng 1 triệu con, có thể nói đến nay tỉnh đã tiêu hủy nhiều lợn nhất, hiện đã tiêu hủy 300.000 con lợn với 14.900 tấn. Dự kiến phải hỗ trợ 470 tỷ đồng, trong khi ngân sách dự phòng chỉ trên 100 tỷ đồng.
Trong khi đó, ông Võ Văn Chánh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai, lo ngại tỉnh có đàn lợn lớn nhất cả nước, khoảng 2,5 triệu con, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, do vậy việc xảy ra dịch bệnh là cực kỳ nguy hiểm.
Ngày 24/4, huyện Trảng Bom là nơi đầu tiên phát sinh bệnh. Đến nay đã có 5 xã của 3 huyện phát sinh dịch, lượng lợn phải tiêu hủy là 867 con, chủ yếu là hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, nguồn lây lan bệnh chủ yếu từ khâu vận chuyển.
Các doanh nghiệp (DN) chăn nuôi cũng "đứng ngồi không yên" với dịch bệnh. Ông Nguyễn Thiều Nam, Phó Tổng Giám đốc Masan Group, chia sẻ DN luôn tuân thủ và hưởng ứng các chương trình, thực hiện nghiêm các giải pháp mà Ban Chỉ đạo phòng chống dịch tả lợn châu Phi đề ra. Tuy nhiên, hiện nay, dịch bệnh đang có chiều hướng lan rộng và rất khó kiểm soát, việc ngăn chặn dịch bệnh này rất khó và có thể kéo dài 5-7 năm.
"Do vậy, chúng ta cần phải vừa duy trì chăn nuôi lợn, vừa tìm cách duy trì nguồn cung trong nước để chung sống với dịch tả lợn châu Phi. Khi nguồn thịt lợn sạch bị khan hiếm, đó là nguy cơ nhãn tiền cho ngành chăn nuôi lợn của Việt Nam. Trong khi đó, chúng ta không thể ngăn người tiêu dùng sử dụng thịt lợn nhập khẩu từ châu Âu, Brazil", ông Nam cho biết.
![]() |
Dịch tả lợn châu Phi đang có chiều hướng lan rộng và khó kiểm soát |
Ai chịu trách nhiệm?
Đại diện Masan đề nghị Chính phủ và các cơ quan chức năng kiểm soát vấn đề dịch bệnh theo ba tuyến: Tuyến 1 là đảm bảo không cho bất kỳ lợn hoặc đàn lợn nào nhiễm dịch bệnh được xuất chuồng, xuất trại. Tuyến 2, đảm bảo không có bất kỳ con lợn nào nhiễm bệnh vào nhà máy giết mổ. Tuyến 3, kiểm soát thành phẩm khi ra khỏi cơ sở giết mổ để đảm bảo không có bất kỳ sản phẩm thịt lợn mất an toàn nào đến tay người tiêu dùng.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Phùng Đức Tiến đánh giá trong quá trình tổ chức thực hiện, Bộ NN&PTNT nhận thấy tỉnh nào nghiêm chỉnh chấp hành các văn bản chỉ đạo của Thủ tướng, của Bộ NN&PTNT thì chống dịch tốt, hạn chế thiệt hại. Tuy nhiên, vẫn có một số tỉnh chậm công bố dịch, tiêu hủy lợn chết chưa kịp thời trong vòng 24 giờ kể từ khi phát hiện.
Ngày 12/5 vừa qua, ông Tiến đã thay mặt Ban Chỉ đạo tới kiểm tra Bắc Giang. Tại điểm giáp ranh giữa huyện Hiệp Hòa (Bắc Giang) và huyện Phú Bình (Thái Nguyên), xác lợn chết trôi từ kênh mương trên địa bàn Thái Nguyên về phía Bắc Giang rất lớn. Điều đó cho thấy các địa phương chưa thực sự chống dịch hiệu quả…
Theo Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, có lẽ một thời gian không ngắn chưa thể có vắc xin, chưa thể có thuốc chữa nên phải tập trung rất quyết liệt. Có thể khẳng định là đã cố gắng nhiều nhưng dịch bệnh vẫn xảy ra trên diện rộng.
Thời gian tới, nếu không làm tốt, bệnh tiếp tục lây lan, phát triển rất nhanh theo ba hướng: Một là nơi nào bị rồi thì tái bị. Thứ hai, lan rộng sang các vùng chưa bị, sẽ bị. Thứ ba là sẽ hướng vào các hộ chăn nuôi lớn mà đang cố gắng cầm cự.
"Đây là việc chưa có tiền lệ, rất khó, thiệt hại không chỉ về kinh tế mà nhiều mặt, đe doạ cả một ngành hàng lớn, thậm chí liên quan đến chỉ số CPI. Chính vì thế, cần sự vào cuộc đồng bộ hơn nữa của cả hệ thống chính trị. Thủ tướng đã nói dập dịch như đánh giặc, nếu nơi nào để dịch tả lợn châu Phi lây lan trên diện rộng mà không phòng, chống chủ động kịp thời, người đứng đầu tỉnh phải chịu trách nhiệm", Bộ trưởng Bộ NN&PTNT nhấn mạnh.
Trước vấn nạn dịch bệnh tả lợn châu Phi, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng lưu ý khả năng lây lan bệnh còn cao, chúng ta chưa thể tuyên bố khống chế hoàn toàn dịch bệnh, chưa kiểm soát được việc dịch quay trở lại. Một số địa phương vẫn còn coi nhẹ, giao phó hoàn toàn cho cơ quan thú y.
Phó Thủ tướng yêu cầu kiểm tra thông tin báo chí, mạng xã hội mới đây đưa tin lợn trôi sông, chỉ vài tiếng đã vớt được hàng tấn. Có địa phương chôn lợn rồi lại đào lên…
Các biện pháp phòng chống dịch còn chưa hiệu quả, bố trí kinh phí còn chậm, chưa phù hợp. Việc hỗ trợ cho người dân chưa đáp ứng yêu cầu nên chưa khuyến khích được người dân tích cực phòng chống.
"Bộ NN&PTNT với Bộ trưởng là Trưởng Ban Chỉ đạo cùng các địa phương, DN, người dân tập trung hơn nữa, quyết liệt hơn nữa trong phòng chống, đặc biệt là dập dịch", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Thy Lê