Trước tình trạng trên, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) đã gửi Công văn số 15/2019/CV-VASEP khẩn thiết kêu cứu tới Bộ NN&PTNT liên quan tới bất cập của Thông tư này.
Theo các DN xuất khẩu cá ngừ, họ nhận được thông tin về Thông tư 36/2018 quá trễ, hầu hết là cận ngày hoặc đã qua ngày Thông tư có hiệu lực. Trong khi đó, các DN đều ký hợp đồng mua nguyên liệu từ trước đó, thậm chí nhiều tháng trước thời điểm Thông tư 36/2018 có hiệu lực. Các container cá được vận chuyển liên tục về Việt Nam.
 |
| Nhiều container cá ngừ đang bị tắc cảng (Ảnh: Internet) |
"Thời gian vận chuyển các container về Việt Nam thường mất từ 2 - 5 tuần tùy nơi xuất phát và quá trình giao hàng (giao một nơi hoặc nhiều nơi). Cho đến ngày các DN biết Thông tư 36/2018 đã là cận hoặc sau ngày Thông tư có hiệu lực, hầu hết container đã xuất bến về Việt Nam đều chưa cập nhật được các quy định mới của Thông tư 36/2018. Hay nói cách khác là dẫn đến việc các DN không thể kịp chuẩn bị các điều kiện để tuân thủ các yêu cầu của thông tư này", VASEP cho biết.
Chưa kể, các container cá ngừ nhập khẩu không thể đáp ứng được quy định tại điểm G, Khoản 2, Điều 1 của Thông tư này. Cụ thể, các lô hàng thủy sản nhập khẩu gián tiếp từ tàu đánh bắt hải sản nước ngoài chuyển tải tại các cảng trung chuyển của nước ngoài về Việt Nam thì phải cung cấp kèm theo lô hàng “Bản sao Giấy xác nhận do cơ quan có thẩm quyền của quốc gia nơi có cảng trung chuyển cấp (có xác nhận của DN)...
Ngay sau khi nhận nhiều phản ánh của DN, trong 2 ngày 20-21/2/2019, VASEP đã rà soát và một lần nữa tổng hợp nhanh từ các DN về hiện trạng để nắm bắt và hỗ trợ các DN cá ngừ tuân thủ tốt các quy định bổ sung tại Thông tư 36/2018 so với Thông tư 26/2016 trước đây. Kết quả tổng hợp cụ thể cho thấy các lô nguyên liệu cá ngừ khai thác nhập khẩu gián tiếp qua cảng trung chuyển hiện sẽ không thể đáp ứng được yêu cầu tại điểm G, Khoản 2, Điều 1 của Thông tư 36/2018 là do đa số các cảng trung chuyển của các quốc gia, vùng lãnh thổ (Salomon, Kiribati, Quần đảo Marshall, Fiji, Quần đảo Cook, Micronesia, Đài Loan, Samoa, Samoa thuộc Mỹ, Nam Phi, Senegal, Hàn Quốc, Trinidad & Tobago, New Zealand, Suriname, Singapore, Seychelles, Trung Quốc, UAE, Tuvalu, Papua New Guinea, Sri Lanka, Maldives, Mauritus, Salomon, Indonesia, Malaysia, Tonga, Uruguay, Nhật Bản) đều từ chối cấp Giấy xác nhận nói trên.
Một số ít quốc gia đồng ý cấp Giấy xác nhận (cụ thể là Thái Lan, Phillipines). Tuy nhiên, các Giấy xác nhận này đều theo mẫu Giấy xác nhận của các quốc gia này nên thông tin trên Giấy xác nhận chuyển tải không thể có đầy đủ như điểm G, Khoản 2, Điều 1 của TT 36/2018 yêu cầu. Thậm chí, trên Giấy xác nhận của Thái Lan, tên của Cơ quan công quyền chỉ được ghi bằng tiếng Thái. Do đó, cơ quan Thú y của Việt Nam cũng đã không chấp nhận các Giấy xác nhận này khiến các lô hàng được cấp các Giấy xác nhận này cũng vẫn bị ách tắc tại cảng.
Đây cũng là nội dung mà trước đó, trong 4 tháng cuối năm 2018, VASEP và các DN ngành cá ngừ Việt Nam đã có báo cáo và góp ý xây dựng, thông tin thực tế cho Dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 26, bao gồm đặc biệt việc Dự thảo quy định nội dung tại điểm G, Khoản 2, Điều 1 là rất khó khăn trong thực tế, trong khi các nội dung này đã có trong Giấy Chứng nhận Thuyền trưởng.
Trước thực trạng trên, VASEP kiến nghị Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT xem xét chỉ đạo tháo gỡ cho phép có giai đoạn chuyển tiếp để thực thi Thông tư 36/2018 cho đến hết ngày 31/3/2019 để giải quyết tình trạng ùn ứ ách tắc tại cảng hiện nay cũng như tạo điều kiện để giải quyết các lô hàng đã ký hợp đồng và xuất bến trong nửa đầu tháng 2/2019.
VASEP cũng đề nghị Bộ trưởng hỗ trợ cộng đồng DN việc cho đánh giá thêm kết hợp việc khảo sát thực trạng tại các quốc gia có cảng trung chuyển về hiện trạng cấp Giấy xác nhận chuyển tải ở các quốc gia này, từ đó xem xét giải quyết-tháo gỡ quy định tại Điểm G, Khoản 2, Điều 1 của Thông tư 36/2018 một cách phù hợp nhất để vừa quản lý nhà nước được chặt chẽ nhất mà sản xuất kinh doanh cũng không bị ảnh hưởng.
Nhật Linh