Tỉnh Quảng Ngãi hiện có 232 HTX với trên 318.000 thành viên. Doanh thu bình quân của mỗi HTX khoảng 1,2 tỷ đồng/năm, lợi nhuận bình quân của HTX 60 triệu đồng/năm.
Đến nay, tỉnh này đã có 97% HTX hoạt động theo Luật HTX 2012. Hiện nay, HTX khá giỏi trên địa bàn tỉnh chiếm tỷ lệ 50% và HTX yếu kém vẫn còn đến 16%.
Cần chất lượng thay số lượng
Trong chuyến khảo sát thực tế mô hình hoạt động HTX và làm việc với UBND tỉnh Quảng Ngãi ngày 3/4 của Đoàn công tác Liên minh HTX Việt Nam, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo đã chỉ ra những rào cản đối với việc phát triển kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh này trong thời gian qua.
Đó là cơ sở vật chất, kỹ thuật của HTX còn lạc hậu, quy mô sản xuất của người dân còn nhỏ lẻ, chưa tương xứng với nhu cầu phát triển. Nhiều HTX còn trông chờ ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Việc nắm bắt thông tin thị trường, giá cả còn chậm, chưa chủ động trong liên kết với doanh nghiệp tìm cách tiêu thụ nông sản cho nông dân…
Để KTTT trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi phát triển bền vững, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho rằng trong thời gian tới, các HTX trong tỉnh cần hướng đến mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị. Đây là mô hình cần được nhân rộng trong quá trình phát triển KTTT trên địa bàn tỉnh.
Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo cũng nhấn mạnh, Quảng Ngãi cũng cần rà soát và đánh giá lại năng lực thực sự của từng HTX, qua đó tỉnh sẽ có giải pháp cụ thể để vực dậy KTTT ở từng địa phương. Trước mắt, cần phải khắc phục những điểm yếu của HTX như nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý, nên chú trọng chất lượng của từng HTX thay vì chạy theo số lượng.
Về phía Liên minh HTX Việt Nam, trong thời gian tới cũng sẽ hỗ trợ cho tỉnh về tín dụng ưu đãi, hỗ trợ kỹ thuật cũng như đào tạo nguồn nhân lực để các HTX của tỉnh phát triển bền vững hơn.
Trong chuyến làm việc tại Quảng Ngãi, Đoàn công tác của Liên minh HTX Việt Nam đã dành phần lớn thời gian đến làm việc, khảo sát thực tế mô hình hoạt động của HTX dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thọ (xã Tịnh Thọ, huyện Sơn Tịnh). Đây là một trong những HTX hoạt động hiệu quả nhất trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua.
Báo cáo của UBND xã Tịnh Thọ cho biết, năm 1981, xã có đến 5 HTX. Từ lúc thành lập đến năm 2015, HTX hoạt động cầm chừng, ít có hiệu quả. Tháng 5/2016, UBND xã Tịnh Thọ đã tiến hành hợp nhất 5 HTX thành 1 HTX trên địa bàn toàn xã với tên gọi HTX dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thọ.
 |
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo phát biểu trong buổi làm việc với UBND tỉnh Quảng Ngãi
Nâng tầm HTX Tịnh Thọ
HTX dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thọ hiện có gần 3.600 hộ, trong đó có trên 2.500 hộ thành viên HTX, chiếm tỷ lệ trên 70% tổng số hộ. Tổng nguồn vốn của HTX trên 8 tỷ đồng.
Từ năm 2017, xã Tịnh Thọ cũng đã thực hiện mô hình sản xuất gắn với chuỗi giá trị. Theo đó, địa phương đã triển khai trồng thí nghiệm 1 ha cây khoai lang Nhật theo mô hình liên kết sản xuất giữa DN - HTX - nông dân.
Hiện nay, HTX này cũng đã tiếp tục ký hợp đồng với 43 hộ thành viên HTX sản xuất 6 ha, HTX cung ứng giống, vật tư phân bón các loại, hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu sản phẩm.
Với giá khoai lang tươi như hiện nay, 10.000 - 12.000 đồng/kg, mô hình khoai lang có thể thu 100 - 120 triệu đồng/ha/vụ, tăng giá trị gần gấp đôi so với các loại cây trồng khác.
Về lâm nghiệp, xã Tịnh Thọ có trên 1.100 ha đất lâm nghiệp, trong đó HTX được giao quản lý 63 ha, chủ yếu là trồng keo. Khi tham gia vào chuỗi giá trị lâm nghiệp, các hộ trồng rừng đã nâng cao nhận thức trong việc khai thác rừng trồng đúng năm tuổi, không khai thác sớm; đồng thời mở rộng diện tích trồng rừng gỗ lớn cho thu nhập cao hơn.
Tại buổi làm việc, Đoàn công tác Liên minh HTX Việt Nam đã gợi mở nhiều vấn đề cho HTX dịch vụ nông nghiệp Tịnh Thọ về việc xây dựng thương hiệu sản phẩm nâng cao khả năng tiêu thụ, hướng đến sản xuất gắn với chuỗi giá trị sản phẩm.
Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo đánh giá HTX Tịnh Thọ là đơn vị hoạt động hiệu quả, có mô hình điển hình tiên tiến, thể hiện sự quyết tâm cao của cấp ủy chính quyền địa phương cùng vào cuộc với HTX. Bộ máy quản trị của HTX sau khi hợp nhất là hợp lý, không cồng kềnh. Tuy nhiên, HTX này cần kết nối hơn nữa với các kênh truyền thông.
Hơn nữa, HTX Tịnh Thọ nên nhận thức sâu hơn về chuỗi giá trị liên kết từ đồng giống, đồng canh, đồng chất, đồng chế biến, đồng tiêu thụ. Trong định hướng tiêu thụ thì vừa bán tươi vừa hướng đến xuất khẩu.
Liên minh HTX Việt Nam sẽ hỗ trợ để HTX xây dựng thương hiệu sản phẩm khoai lang, đẩy mạnh thương hiệu với cây keo. Với việc chọn giống tốt, áp dụng cơ giới hóa vào làm đất, khai thác, thu hoạch để giảm giá thành, hoạt động của HTX sẽ hiệu quả hơn.
Thanh Loan