 |
|
Hội nghị Toàn quốc tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW và tổng kết 10 năm thi hành Luật HTX năm 2012. |
Tại Hội nghị Toàn quốc tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW và tổng kết 10 năm thi hành Luật HTX năm 2012, Thủ tướng Phạm Minh Chính, nhấn mạnh yếu tố quan trọng nhất và quyết định sự phát triển của khu vực kinh tế tập thể (KTTT), hợp tác xã (HTX) chính là sự quan tâm của lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu.
"Lăn lộn với thực tiễn, đam mê cháy bỏng, cháy hết mình với công việc thì nhất định sẽ có sáng kiến, cách làm hay, còn cưỡi ngựa xem hoa thì rất khó sáng tạo", Thủ tướng nhắn nhủ.
Đòi hỏi mới từ thực tiễn
 |
|
Ông Lê Minh Hoan Bộ trưởng Bộ NN&PTNT |
Cần nâng cao vai trò của chính quyền địa phương trong phát triển KTTT. Thực tế chứng minh, lãnh đạo nào quan tâm thì địa phương đó có nhiều HTX hoạt động chất lượng. Chúng ta cần quan tâm nhiều hơn tới HTX, đây chính là khu vực trung tâm để triển khai chương trình mục tiêu phát triển nông nghiệp, nông thôn và nông dân.
Thời gian qua, việc triển khai thực hiện Nghị quyết 13 và Luật HTX năm 2012 đã giúp khu vực KTTT, HTX không ngừng lớn mạnh cả về chất và lượng. Ông Nguyễn Chí Dũng, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT, cho biết số lượng HTX tăng, hoạt động đa dạng trên các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế. Đến 31/12/2021, cả nước có 27.342 HTX, tăng 16.420 HTX (gấp 2,5 lần) so với năm 2001; khu vực HTX thu hút gần 6 triệu thành viên và tạo việc làm cho khoảng 1 triệu lao động.
Đáng chú ý, doanh thu, lợi nhuận của HTX tăng dần qua các năm. Năm 2020, doanh thu bình quân đạt 4,3 tỷ đồng/HTX, lợi nhuận bình quân đạt 314 triệu đồng/HTX, tương ứng tăng 61% và 88% so với năm 2013...
Từ thực tiễn hoạt động, ông Trương Cảm, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc HTX nông nghiệp Ái Nghĩa (Quảng Nam), cho hay HTX được thành lập năm 1978, trải qua nhiều thời kỳ, có những lúc như đứng trên bờ vực phá sản, xã viên trông chờ ỷ lại, không đóng cổ phần, thậm chí còn chiếm dụng cổ phần. Sản xuất nông nghiệp tự phát, manh mún.
Năm 2012, khi có luật HTX, đồng thời thực hiện Nghị quyết 13, HTX có chuyển biến rõ rệt, mở ra nhiều ngành nghề kinh doanh hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế nông nghiệp, nông thôn. HTX luôn đặt lợi ích thành viên trên lợi ích HTX, tiếp cận vốn, tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, mạnh dạn sản xuất lúa gạo theo chuỗi liên kết, nâng cao năng suất, đạt lợi nhuận cao.
Chỉ ra những con số biết nói về kết quả kinh doanh, ông Cảm cho hay HTX đã có sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 3 sao, 4 sao. Chi phí sản xuất của HTX giảm 5-8%, trong khi thu nhập thành viên tăng từ 15-20%, tổng doanh thu năm 2021 đạt 30 tỷ đồng, bao tiêu 100% sản phẩm cho thành viên, thu hút bạn trẻ về tham gia với HTX...
Có thể thấy, HTX Nông nghiệp Ái Nghĩa được xem là "cánh chim đầu đàn" về mô hình HTX nông nghiệp hoạt động theo chuỗi giá trị, tiêu biểu về sự năng động, sáng tạo, đổi mới. Tuy nhiên, HTX nông nghiệp Ái Nghĩa cũng đang đứng trước nhiều thách thức, khó khăn cần vượt qua.
 |
|
Ông Nguyễn Duy Hưng Phó trưởng ban Kinh tế TW |
Hiện nay, nhiều lãnh đạo địa phương vẫn ít quan tâm, bố trí cán bộ có năng lực tốt cho khu vực KTTT. Chúng ta cần nghĩ thật, nói thật và làm thật. Xác định hạn chế, tồn tại, cần quyết tâm chính trị cao để khi tổng kết Nghị quyết mới không phải nêu lại vấn đề cũ.
Ông Trương Cảm chia sẻ HTX đang đối mặt với các khó khăn như biến đổi khí hậu, cạnh tranh sản phẩm trên thị trường gay gắt, HTX chưa có nguồn lực để đầu tư tương xứng quy mô, diện tích đất sản xuất còn manh mún. Theo đó, đại diện HTX nông nghiệp Ái Nghĩa kiến nghị cần đẩy mạnh hỗ trợ KTTT, HTX về thể chế, đất đai, giúp khu vực này ngày càng lớn mạnh trong nền kinh tế quốc dân.
Trong khi đó, đại diện Công ty CP Tập đoàn TH nhận định để đón đầu hội nhập, nền nông nghiệp Việt Nam phải tạo ra bước đột phá để phát triển một cách bền vững, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu đa dạng về các sản phẩm nông nghiệp phục vụ cho sản xuất, tiêu dùng và xuất khẩu. Việc tổ chức sản xuất, cung ứng hàng hóa theo chuỗi liên kết giá trị bền vững với việc đồng thời ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp nhằm nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm là một giải pháp có tính chất chiến lược.
Theo đó, Tập đoàn TH kiến nghị Nhà nước cần xây dựng quy hoạch các vùng sản xuất một cách tổng thể, tính đến yếu tố bền vững lâu dài để phát huy lợi thế của từng vùng miền. Sản xuất phải theo quy hoạch, nơi nào phù hợp với ngành, lĩnh vực nào thì cần phát triển, tránh việc sản xuất theo phong trào.
Đồng thời, Tập đoàn TH kiến nghị tháo gỡ thủ tục hành chính trong việc xây dựng các mô hình sản xuất tiên tiến như thủ tục thành lập các khu nông nghiệp công nghệ cao; chuyển đổi đất rừng sản xuất sang đất sản xuất nông nghiệp... thủ tục tập trung đất đai, dồn vùng, đổi thửa của các hộ nông dân đối với quỹ đất tham gia HTX.
Đặc biệt, chính quyền các cấp và địa phương phải đóng vai trò bà đỡ là cầu nối để cho doanh nghiệp và bà con nông dân HTX gặp nhau để tạo ra mối liên kết thực chất trong sản xuất kinh doanh, phải thực sự lắng nghe, thực sự thấu hiểu để theo sát và làm trung gian hòa giải, giải quyết những vấn đề vướng mắc về thủ tục và lợi ích phát sinh trong sản xuất kinh doanh.
Tìm động lực phát triển mới
"Để tạo môi trường sản xuất, kinh doanh mang tính cạnh tranh cho các doanh nghiệp, HTX làm ăn chân chính, các bộ ngành chức năng cần ban hành các tiêu chí rõ ràng cụ thể về quy cách, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, tiêu chuẩn về giá, chỉ dẫn địa lý và nguồn gốc sản phẩm", Tập đoàn TH kiến nghị.
Với kinh nghiệm nhiều năm gắn với công tác xây dựng pháp luật, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương (CIEM), đánh giá khu vực KTTT, HTX thời gian qua luôn được đề cao, kết hợp với khu vực kinh tế Nhà nước là trụ cột nền kinh tế.
 |
|
Ông Phan Văn Mãi Chủ tịch UBND TP.HCM |
Chúng ta đang định vị KTTT, HTX chưa tương xứng với vai trò, khoác cho nó cái áo chưa phù hợp. Chính sách hỗ trợ phát triển KTTT, HTX còn cào bằng nên nhiều mô hình hoạt động chưa hiệu quả. Do vậy, nên có Nghị quyết mới về phát triển KTTT. Về Luật HTX sửa đổi cần xem xét về tỷ lệ góp vốn, tài sản, huy động nguồn lực xã hội, tổ chức HTX trong hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, ông Cung cũng thẳng thắn cho rằng cần tìm ra động lực nội sinh mạnh mẽ để phát triển khu vực KTTT, HTX. Động lực đầu tiên để HTX phát triển là lợi nhuận. Nếu coi HTX không phải là tổ chức đi tìm kiếm lợi nhuận thì sẽ thiếu đi lợi nhuận, không chỉ về kinh tế mà còn phải có lợi nhuận xã hội. Khi có thống kê lợi nhuận xã hội, thì các tổ chức khác như doanh nghiệp cũng có thể đóng góp thông qua việc xây dựng chuỗi giá trị với HTX.
Do vậy, sửa Luật HTX tới đây, ông Cung cho rằng làm sao phải tìm kiếm động lực tăng trưởng mạnh mẽ hơn. Không nhất thiết có nhiều thành viên mới là mô hình HTX, quan trọng là tổ chức đó theo đuổi giá trị của HTX. Không chỉ nông thôn mà khu vực thành thị cũng cần phát triển HTX.
Lắng nghe các ý kiến đóng góp, Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính yêu cầu Ban Chỉ đạo, Bộ KH&ĐT tiếp tục cập nhật, làm rõ hơn, nhất là các bài học kinh nghiệm rút ra từ thực tế các mô hình, đơn vị thành công về công tác chỉ đạo, cách làm, tổ chức thực hiện; và sử dụng hiệu quả các chính sách, nguồn lực hỗ trợ.
Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh yếu tố quan trọng nhất và quyết định sự phát triển của khu vực KTTT, HTX chính là sự quan tâm của lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu.
"Lăn lộn với thực tiễn, đam mê cháy bỏng, cháy hết mình với công việc thì nhất định sẽ có sáng kiến, cách làm hay, còn cưỡi ngựa xem hoa thì rất khó sáng tạo", Thủ tướng nhắn nhủ.
Ngay trong hội nghị hôm nay, Thủ tướng phê bình một số tỉnh, Bí thư Tỉnh ủy không dự như Lạng Sơn, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Vĩnh Long, Trà Vinh. "Chưa kể, một số đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đánh trống ghi tên, dự một lúc bỏ về là thiếu nghiêm túc. Trong khi đây là hội nghị quan trọng, ban tổ chức đã thông báo lịch trước một tuần vì vậy khen thưởng, kỷ luật cần nghiêm minh", Thủ tướng phê bình đồng thời nhấn mạnh "Ở đâu Cấp ủy quan tâm thì mọi việc tốt, còn cấp ủy lơ là, xem việc chính là việc phụ thì hiệu quả sẽ thấp".
Trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu tiếp tục nghiên cứu, xây dựng cơ chế chính sách cho khu vực KTTT, HTX phù hợp diễn biến mới, thực tiễn Việt Nam.
Bên cạnh đó, đánh giá hiệu quả của khu vực KTTT, HTX chưa đầy đủ nên dẫn đến hạ thấp vai trò của khu vực KTTT. "Trong hệ thống thống kê của chúng ta còn thiếu dữ liệu khu vực KTTT là thực tế cần nhìn ra", Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương cần xem trọng công tác thống kê, xây dựng dữ liệu lớn.
Về định hướng sửa đổi Luật HTX, Thủ tướng yêu cầu mục tiêu là xóa bỏ rào cản, điểm nghẽn, tạo môi trường thể chế thuận lợi cho khu vực HTX phát triển trong giai đoạn hiện nay. "Quan trọng là cái gì cần phải sửa để phù hợp thực tiễn thì chúng ta phải sửa, phù hợp với nguyên tắc cơ bản của đường lối, chính sách, lợi ích của các chủ thể tham gia, phấn đấu vì lợi ích người dân, năm sau phải hơn năm trước; phù hợp điều kiện thực tiễn Việt Nam, nguồn lực của đất nước", Người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh.
Nhật Linh