Hệ lụy của việc khai thác cát trái phép không nói thì ai cũng biết: Gây sạt lở bờ sông, làm mất đất sản xuất, gây thất thoát tài nguyên, làm biến đổi dòng chảy, gây mất an ninh trật tự… Sự việc này đã gây bức xúc cho người dân, trở thành nỗi lo và là bài toán đau đầu đối với ngành chức năng trong việc tìm hướng giải quyết.
Mạnh tay với nạn “cát tặc”
Trong những năm qua, các lực lượng liên ngành huyện Anh Sơn đã vào cuộc quyết liệt để xử lý vấn nạn cát tặc. Và, từ những đợt ra quân này, nhiều trường hợp khai thác cát “chui” đã bị xử lý.
Mới đây nhất, sáng ngày 8/4, Công an huyện Anh Sơn phối hợp cùng Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy (PC68) - Công an tỉnh Nghệ An tiến hành tuần tra kiểm soát tại khu vực sông Lam (đoạn chảy qua địa phận các xã Lĩnh Sơn, Lạng Sơn, Tào Sơn huyện Anh Sơn) đã phát hiện và xử lý 7 thuyền có hành vi khai thác cát sạn trái phép cùng số lượng cát đã khai thác.
Phó Chủ tịch UBND huyện Anh Sơn - ông Hoàng Xuân Cường, cho biết: “Huyện cương quyết mạnh tay và xử lý nghiêm với nạn khai thác, buôn bán cát trái phép. Trên địa bàn huyện không có vùng cấm trong xử lý nạn cát tặc. So với trước, tình hình khai thác cát trái phép giảm rất mạnh”.
Không riêng gì Anh Sơn, huyện Hưng Nguyên cũng là địa phương “nóng” với nạn khai thác cát trái phép. Cát tặc đã trở thành nỗi khiếp sợ cho chính quyền và người dân 3 xã Hưng Lợi, Hưng Lam và Hưng Lĩnh thuộc huyện Hưng Nguyên.
Một người dân xã Hưng Lam cho biết: “Có thời điểm có đến 30 tàu thi nhau hút cát trên lòng sông. Mỗi lần nghe tiếng máy nổ bạch bạch là dân chúng tôi lại sợ. Vì cát tặc nên dân chúng tôi đã mất hàng trăm ha đất sản xuất. Nhiều gia đình dọc bờ sông không dám xây dựng nhà vì sợ sụt lún”.
Theo tổng hợp của huyện Thanh Chương, toàn huyện có 24/26 bến bãi tập kết cát trái phép. Hàng ngày, hoạt động mua bán cát tại các bến bãi diễn ra tấp nập, nhộn nhịp.
Có cung ắt có cầu. Để đáp ứng nhu cầu khách hàng, các tàu thuyền trong và ngoài huyện thi nhau thọc vòi xuống dòng sông Lam hút cát rồi tập kết tại các bến bãi.
Cũng bởi vì khai thác cát trái phép, không có quy hoạch nên hàng trăm ha đất màu sản xuất nông nghiệp dọc hai bên bờ sông Lam thuộc các xã Thanh Giang, Thanh Hà, Võ Liệt, Thanh Dương… đã chìm sâu xuống đáy sông. Có nơi tại xã Thanh Giang, sông Lam đã “ngoạm” vào bờ hàng chục mét.
 |
|
Tàu thuyền khai thác cát trái phép trên thượng nguồn sông Lam |
Quy trách nhiệm người đứng đầu
Trước vấn nạn cát tặc, UBND huyện Thanh Chương đã tổ chức nhiều đợt ra quân, huy động nhiều lực lượng để dẹp nạn khai thác cát trái phép. Hiện tại, 24 bến bãi tập kết cát trái phép đã bị huyện đình chỉ hoạt động. Từ đầu năm đến nay, huyện đã xử lý được 17 trường hợp về khai thác, buôn bán cát trái phép.
Vì sao vấn nạn cát tặc đã xảy ra từ lâu, tồn tại dai dẳng nhưng lại xử lý không triệt để? Trước câu hỏi này, lãnh đạo các địa phương dọc sông Lam cho rằng hoạt động khai thác cát trái phép diễn ra tinh vi vì luôn có vệ tinh trợ giúp. Các tàu thuyền khai thác thường chọn lúc đêm khuya, khai thác vào ngày nghỉ, ở những địa bàn giáp ranh, nên rất khó khăn.
Lãnh đạo các địa phương cũng thừa nhận rất nhiều đợt ra quân của lực lượng chức năng đã bắt “hụt” cát tặc. Nguyên nhân là do cát tặc sử dụng “chim lợn” nên mọi động tĩnh của chính quyền đều sớm bị “đánh hơi”.
Không lẽ với đầy đủ chế tài cũng như lực lượng chức năng trong tay, các địa phương tại Nghệ An vẫn “bó tay” với cát tặc? Chúng tôi liên tiếp đặt câu hỏi này với các địa phương nơi xảy ra nạn khai thác cát “chui” thì đều nhận được câu trả lời: Sẽ quyết liệt xử lý nghiêm, quy trách nhiệm từng cá nhân nếu tiếp tục để xảy ra nạn cát tặc.
Ông Lê Đình Thanh - Phó Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương, khẳng định: “Huyện đã họp, giao các địa phương về chức năng, thẩm quyền trong việc xử lý tình trạng khai thác, buôn bán cát trái phép. Quan điểm của huyện là sẽ quy trách nhiệm cho từng địa phương nếu vẫn để xảy ra tình trạng này và huyện sẽ cương quyết làm nghiêm”.
Có cùng quan điểm này, Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên Ngô Phú Hàn nhấn mạnh: “UBND huyện đã giao nhiệm vụ cho Chủ tịch, Trưởng Công an các xã thường xuyên kiểm tra, truy bắt tàu hút cát trái phép. Nếu địa phương nào để xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép, Chủ tịch xã đó sẽ xử lý kỷ luật. Các bến bãi cát không phép, nếu đơn vị nào cấp sai thì đơn vị đó chịu trách nhiệm”.
Thanh Hải